Những năm Dậu trong lịch sử Giáo hội Công giáo Việt Nam

Vũ Đình Đường

WGXHN -- Trong sứ điệp ngày Hòa Bình Thế Giới năm 2012, Đức Thánh cha Bênêdictô XVI đã viết: “Mỗi năm mới là quà tặng của Thiên Chúa ban cho loài người”. Nhân dịp xuân mới Đinh Dậu về, Tết con Gà đến, với tâm tình tạ ơn Thiên Chúa, chúng ta cùng tìm hiểu đôi nét liên quan đến những chặng đường lịch sử của Giáo hội Công giáo Việt Nam qua các năm Dậu.

Thế kỷ 16

Năm 1585 (Ất Dậu)

Linh mục Batolomeo Ruiz thuộc dòng Phanxicô, từ Phi Luật Tân đến Bắc Việt giảng đạo theo lời yêu cầu của Đức cha địa phận Ma Cao, vào thời Mạc Hậu Hiệp chiếm lại Thăng Long.

Thế kỷ 17

Năm 1645 (Ất Dậu)

- 20.12: Linh mục Đắc Lộ lên tàu qua Rôma vận động xin Tòa Thánh gửi giám mục sang Việt Nam, và ngài còn mang theo xương sọ thầy giảng Anrê Phú Yên, vị tử đạo đi cùng.

- Lễ Phục sinh, giáo xứ Kẻ Bái - Bồ Trang, được thành lập đầu tiên, và trở thành cái nôi Đức tin của Giáo hội tại Đàng Ngoài, Bắc Việt.

Năm 1659 (Kỷ Dậu)

- Tháng 07: Đức cha Lambert de la Motte với tư cách Giám quản, đã đi thăm mục vụ Đàng Ngoài và phong chức cho 7 tân linh mục Việt Nam.

- Hai linh mục Giuse Tràng và Frangcois Perez từ Thái Lan trở về Đàng Trong Việt Nam để rao giảng Tin Mừng, cùng đi còn có linh mục Brindeau.

- 20.06: Linh mục Gioan Huệ, 46 tuổi, vị linh mục đầu tiên của Đàng Ngoài dâng Thánh lễ tạ ơn trên quê hương Việt Nam, tại khu vực Thanh hóa.

Năm 1681 (Tân Dậu)

Đức cha Frangcois Pallu tìm cách về lại Việt Nam lần thứ ba, để đi thăm mục vụ giáo phận của mình đảm nhận nhưng vẫn không thành công.

Năm 1693 (Quý Dậu)

Đức cha Deydier  thuộc hội Truyền giáo Paris (M.E.P.) cai quản giáo phận Đông Đàng Ngoài qua đời. Vì thiếu nhân sự nên đã trao địa phận cho các linh mục dòng Đaminh, Tây Ban Nha phụ trách.

Thế kỷ 18

Năm 1717 (Đinh Dậu)

Đức cha Edmundo Belot qua đời sau 3 năm cai quản địa phận Đông Bắc. Trong thời gian này, Trịnh Cương đã ra lệnh cấm đạo gắt gao.

Năm 1729 (Kỷ Dậu)

Đức cha Alexandre de Alexandria coi địa phận Đàng Trong đã tiếp nhận 3 nhà truyền giáo Alejandro Anguiano, Francisco Conception và JB. Garrovillas thuộc dòng Phanxicô.

Năm 1741 (Tân Dậu)

02.04: Đức cha Achards de la Baume qua đời. Trước đó đã phân chia địa phận giao cho dòng Tên từ Quảng Bình đến Huế; dòng Phanxicô miền Đồng Nai; Thừa sai Pháp vùng Bình Thuận.

Năm 1753 (Quý Dậu)

- Nhờ ông Dupleix, Toàn quyền Ấn Độ can thiệp, nên Võ Vương cho phép Đức cha Benneta trở lại Huế giảng đạo, và còn trao trả thêm khu vực nhà thờ Phường Đúc.

- Đức cha Hilario de Jesus, dòng Augustine cai quản địa phận Đông Đàng Ngoài, đã chủ tọa Công đồng tại giáo xứ Lục Thủy.

Năm 1765 (Ất Dậu)

- Tháng 6: Thái Lan loạn lạc, Hội Thừa sai Paris (M.E.P.) cho dời chủng viện Juthia về Cao Miên. Nhưng đến tháng 11 di chuyển tới Hòn Đất thuộc Kiên Giang.

- Võ Vương mất, Nguyễn PhúcThần thay, tha bắt đạo, Đức cha Pignel trở về địa phận Đàng Trong.

Năm 1777 (Đinh Dậu)

- 06.06: Đức cha Hernandez qua đời tại Bùi Chu sau 27 năm truyền giáo, trải qua nhiều cuộc cấm đạo gay go làm cho ngài quá âu lo.

Năm 1789 (Kỷ Dậu)

- Đức cha Bá Đa Lộc cho dời chủng viện từ Thái Lan về Lái Thiêu. Lúc đó có 40 chủng sinh. Chủng viện hoạt động đến năm 1833.

- Nguyễn Ánh chiếm lại thành Gia Định, cho phép linh mục Manuel Capture cất lại nhà thờ Chợ Quán. Dịp này giáo dân tụ họp về rất đông.

Thế kỷ 19

Năm 1825 (Ất Dậu)

Tết Nguyên Đán, vua Minh Mạng ra một chiếu thượng dụ phỉ báng đạo Công giáo, đồng thời cấm các Thừa sai không được vào Việt Nam.

Năm 1849 (Kỷ Dậu)

17.03: Đức Giáo hoàng PIÔ X cho thành lập giáo phận Trung Kỳ, trao Đức cha Martin Gia coi sóc. Tòa giám mục đặt tại Bùi Chu.

Năm 1861 (Tân Dậu)

05.08: Vua Tự Đức ra thêm một chiếu chỉ quyết liệt cấm đạo với lệnh “Phân sáp”, chia ly các gia đình giáo dân, cứ 5 người lương coi 1 người giáo, tịch thu tài sản, triệt phá bình địa các nhà thờ.

Năm 1885 (Ất Dậu)

Phong trào Văn Thân nổi lên khắp nơi với chủ trương nêu cao khẩu hiệu “Bình Tây Sát Tả”, đã giết hại oan uổng gần 100.000 người và thiêu đốt nhà cửa, phá tan ruộng vườn của giáo dân.

Thế kỷ 20

Năm 1909 (Kỷ Dậu)

- Linh mục Jose Sedano Thái từ Tây Ban Nha sang coi vùng Cao Mại sau 29 năm, được cử làm linh mục Giám quản, sau đó lên giữ chức Tổng đại diện giáo phận Thái Bình.

- 02.05: Đức Giáo Hoàng Piô X phong chân phước cho 20 vị tử đạo Việt Nam.

Năm 1933 (Quý Dậu)

Vị giám mục đầu tiên của Việt Nam được tấn phong là Đức giám mục GB. Nguyễn Bá Tòng, giám mục phó giáo phận Phát Diệm.

Năm 1957 (Đinh Dậu)

- Sau khi Thái Lan tách ra khỏi, Tòa Khâm sứ Đông Dương chỉ còn phụ trách 3 quốc gia: Việt Nam, Ai Lao và Cam Bốt. Trụ sở đặt tại thủ đô Sàigòn.

- Giáo phận Nha Trang được thành lập tách ra từ địa phận Quy Nhơn, trao cho Đức cha Marcel Piquet Lợi cai quản.

Năm 1981 (Tân Dậu)

Đại hội Đức Mẹ La Vang lần thứ 19. Vì hoàn cảnh khó khăn, Đại hội chỉ diễn ra chưa đầy 24 giờ, do Đức cha Philipphê Nguyễn Kim Điền chủ sự.

Năm 1993 (Quý Dậu)

Đại hội Đức Mẹ La Vang lần thứ 23 do linh mục giám quản Giacôbê Lê văn Mẫn khai mạc, và Đức cha Stêphanô Nguyễn như Thể chủ sự bế mạc.

Thế kỷ 21

Năm 2005 (Ất Dậu)

- 08.01: Đức Hồng Y GB. Phạm Minh Mẫn cử hành lễ bế mạc Năm Thánh Truyền Giáo và khai mạc Năm Thánh Thể của TGP Sàigòn.

- 09.02: Tòa Thánh bổ nhiệm Đức cha Giuse Ngô Quang Kiệt, làm Tổng giám mục Hà Nội, và Đức cha Phanxicô Xaviê Lê Văn Hồng, làm Tổng giám mục phó GP Huế.

- 26.07: Khai mạc Đại hội Giới trẻ lần thứ tư của TGP Hà Nội quy tụ trên 10.000 bạn trẻ từ 10 giáo phận về tham dự tại giáo xứ Ba Làng, thuộc địa phận Thanh Hóa.

- 13.08: Khai mạc Đại hội Đức Mẹ La Vang lần thứ 27 với chủ đề: “Đức Maria, người nữ Thánh Thể”. Ước chừng trên 900.000 người về tham dự trong 3 ngày đại hội.

- 22.11: Đức Thánh cha Bênêdictô XVI thiết lập giáo phận Bà Rịa, tách ra từ giáo phận Xuân Lộc, và Đức cha Thomas Nguyễn văn Trâm được đề cử cai quản GP Bà Rịa.

- 28.11: Đức Hồng Y Crescenzio Sepe - Bộ trưởng Bộ Phúc âm hóa các Dân tộc - đến Việt Nam thăm viếng Mục vụ nhiều giáo phận, và truyền chức cho 57 tân linh mục tại Thủ đô Hà Nội.

Năm 2017 (Đinh Dậu)

         Giáo hội Việt Nam hân hoan thực thi thư chung của HĐGMVN, kỳ họp thứ XIII với chủ đề: “Chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời sống Hôn nhân” Dành cho năm 2017.

- Kỷ niệm 85 năm thành lập 2 giáo phận Thanh Hóa và Kon Tum (1932 - 2017).

- Kỷ niệm Ngọc khánh (60 năm) thành lập giáo phận Nha Trang ( 1957 - 5.7.2017).

- Kỷ niệm Kim khánh (50 năm) thành lập GP Ban Mê Thuột (1967 -22.6.2017).